Jak nasza wspólna historia była ze sobą powiązana? Jaki wpływ mieliśmy na siebie nawzajem, kim jesteśmy dzisiaj? Jak rozwinęły się relacje między naszymi krajami?
Historia polsko-niemiecka zawsze była ze sobą ściśle spleciona, ponieważ jesteśmy sąsiadami. Polska była często podbijana i podzielona między wielkie mocarstwa Rosji, Niemiec i Habsburgów. Granice były wielokrotnie przesuwane. Prawo silniejszego było regułą od wieków. Wiele osób straciło życie we wszystkich tych wojnach – zarówno żołnierze, jak i cywile. Dopiero po II Wojnie Światowej ustanowiono międzynarodowy porządek, który miał uniemożliwić przesuwanie granic siłą. Do upadku muru Niemiecka Republika Demokratyczna i Polska, a także wiele innych krajów Europy Wschodniej, znajdowały się pod całkowitą kontrolą Związku Radzieckiego. Podczas gdy NRD zjednoczyła się z Republiką Federalną Niemiec i tym samym niemal automatycznie stała się częścią Unii Europejskiej i NATO, Polska musiała podążać tą drogą sama. W 1999 roku stała się częścią zachodniego sojuszu obronnego - NATO. A w 2004 roku nadszedł czas, aby Polska dołączyła do UE wraz z 9 innymi krajami Europy Wschodniej. W tej wspólnocie współpracuje ze sobą 27 państw – we wszystkich ważnych dziedzinach życia społecznego, takich jak gospodarka, kultura, bezpieczeństwo wewnętrzne oraz ochrona demokracji i praworządności. Oczywiście współpraca ta nie zawsze jest wolna od konfliktów, istnieją różne podejścia i różne pomysły dotyczące tego, jak szybko 27 krajów powinno pogłębiać swoje stosunki i jak powinna wyglądać Unia Europejska za 20 czy 50 lat. Czy zwyciężą nacjonaliści, którzy chcą zniesienia UE? Czy UE będzie taka jak dziś, czy poszerzy się być może o kilka krajów członkowskich? Przecież takie kraje jak: Mołdawia, Gruzja czy Ukraina chciałyby dołączyć do UE jak najszybciej. Czy nasza współpraca pogłębi się tak, że stworzymy – być może porównywalne do Stanów Zjednoczonych – „Stany Zjednoczone Europy”? Z angielskim, niemieckim lub francuskim jako Lingua franca?
Czy bliskość naszych krajów wpłynęła na kulturę?
Im bliżej polskiej granicy w Niemczech, tym silniej odczuwalne są wpływy sąsiedniego kraju. Wielu polskich imigrantów znalazło nowy dom w Niemczech. We Frankfurcie nad Odrą znajduje się Europa-Universität Viadrina, gdzie wielu niemieckich i polskich studentów studiuje razem w środku Europy. Niemiecko- Polska Współpraca Młodzieży wspiera programy wymiany uczniów i studentów, co pozwala stworzyć wiele projektów (m. in. związanych z historią czy edukacją zawodową) oraz ułatwia podróże. Niemieccy turyści coraz częściej odkrywają piękno polskich krajobrazów przyrodniczych oraz urodę polskich miast i dowiadują się wiele o swoim wschodnim sąsiedzie – jego mieszkańcach, zwyczajach, tradycjach, architekturze i kuchni.
Was können Deutsche und Polen aus der Vergangenheit lernen?
Wie war unsere jeweilige Geschichte miteinander verflochten bzw. wie beeinflussten wir uns und wer sind wir heute?Wie entwickelten sich die Beziehungen zwischen unseren Ländern?
Die deutsch polnische Geschichte ist schon immer sehr eng miteinander verflochten gewesen. Wir sind Nachbarländer. Zwischen den Grossmächten: Russland, Deutschlandund Habsburgen ist Polen oft erobert und aufgeteilt worden. Die Grenzen wurden immer wieder verschoben. Das „Recht des Stärkeren” war über Jahrhunderte die Regel. Viele Menschen verloren in all diesen Kriegen ihr Leben – Soldaten wie Zivilisten. Erst nach dem Zweiten Weltkrieg wurde eine internationale Ordnung eingeführt, die ein gewaltsames Verschieben von Grenzen unmöglich machen sollte. Bis zum Mauerfall standen die DDR und Polen sowie viele weitere osteuropäische Länder unter der vollständigen Kontrolle der Sowjetunion. Während die DDR sich mit der Bundesrepublik Deutschland wiedervereinigte und somit quasi automatisch Teil der EU und der NATO wurde, musste Polen diesen Weg alleine gehen. Im Jahr 1999 wurde es Teil des westlichen Verteidigungsbündnisses - der NATO. Und im Jahr 2004 war es dann soweit, auch Polen trat mit weiteren 9 osteuropäischen Ländern der EU bei. In dieser Staatengemeinschaft arbeiten nun 27 Länder eng zusammen – in allen wichtigen gesellschaftlichen Bereichen, z.B. Wirtschaft, Kultur, innere Sicherheit und der Bewahrung von Demokratie und Rechtsstaatlichkeit. Diese Zusammenarbeit ist natürlich nicht immer frei von Konflikten, es gibt unterschiedliche Lösungsansätze und unterschiedliche Ideen, wie schnell die 27 Länder ihre Beziehungen vertiefen sollen und wie unsere Europäische Union in 20 oder 50 Jahren aussehen soll. Werden sich Nationalisten durchsetzen, die die EU wiederabschaffen wollen, wird es so ähnlich sein wie heute, vielleicht mit ein paar zusätzlichen Mitgliedern – aktuell wuerden z.B. Moldawien, Georgien und die Ukraine gerne so schnell wie möglich beitreten? Oder werden wir so eng zusammen gewachsens ein, dass wir – vielleicht vergleichbar mit den USA – die „Vereinigten Staaten von Europa”bilden werden? Mit Englisch, Deutsch oder Französisch als Lingua franca?
Hat die Nähe unserer Länder die Kultur beeinflusst?
Je näher man in Deutschland an die polnische Grenze kommt, desto stärker sind die Einflüsse des Nachbarlandes natürlich zu spüren. Viele polnische Einwanderer haben in Deutschland ein neues Zuhause gefunden und bringen sich in die deutsche Gesellschaft ein. In Frankfurt/Oder gibt es die Europa-Universität Viadrina mit vielen deutschen und polnischen Studentinnen und Studenten, die mitten in Europa gemeinsam lernen. Das deutsch-polnische Jugendwerk fördert Schüleraustauschprogramme, viele Projekte (z.B. mit Bezug zu Geschichte oder Berufsbildung) und Reisen. Deutsche Urlauber entdecken die Schönheit polnischer Natur- und Kulturlandschaften und polnischer Städte immer häufiger und lernen bei ihren Reisen viel über ihr Nachbarland – sein Essen, seine Bräuche, seine Architektur und seine Menschen.